Trefwoorden
h352-fonologie, h351-prosodie, h352-grammatica, h352-semantiek, h352-syntaxis, s262-ontwikkelingspsychologie, s273-motorische ontwikkeling, spraakontwikkeling, taalontwikkeling, leerstoornissen
Doelstellingen
In dit opleidingsonderdeel komt aan bod hoe de normale ontwikkeling van spraak en taal, het gedrag, cognitie, psychomotoriek, lezen en rekenen verlopen. Voor de afstudeerrichting logopedie wordt hiermee de basis gelegd voor opleidingsonderdelen waarbij vervolgens wordt ingegaan op mogelijke problemen die zich kunnen voordoen in deze domeinen, en het onderzoek en de behandeling ervan. Ook voor audiologen is een dergelijk referentiekader belangrijk om de impact van gehoorstoornissen te kunnen kaderen.
Spraak- en taalontwikkeling
De normale spraak- en taalontwikkeling, of liever: de algehele communicatieve ontwikkeling, gerelateerd aan andere aspecten van de ontwikkeling van het kind, is een essentieel referentiekader voor logopedisten en audiologen in hun omgang met jonge kinderen. Het luik spraak- en taalontwikkeling binnen dit opleidingsonderdeel effent vanzelfsprekend ook het pad voor het opleidingsonderdeel “Taalontwikkelingsstoornissen”.
Ontwikkelingspsychologie
De cursus ontwikkelingspsychologie biedt een overzicht en een denkkader waarin menselijk gedrag begrepen en beoordeeld kan worden op het al dan niet leeftijdsadequaat zijn. Deze cursus omvat derhalve het volledige ontwikkelingsverloop van geboorte tot de ouder wordende mens.
Sensopsychomotoriek en leerstoornissen
De ontwikkeling op sensomotorisch en psychomotorisch vlak bepalen niet zelden de communicatiemogelijkheden en de leermogelijkheden (cq stoornissen). Het is vanuit dit perspectief dat deze cursus in het curriculum is opgenomen en voor de afstudeerrichting logopedie nog een vervolg kent in de opleidingsonderdelen “Leerstoornissen 1 en 2”
Leerinhoud
Spraak- en taalontwikkeling
Overzicht van de ontstaanshypothesen, d.w.z. de mechanismen die de moedertaalverwerving op gang brengen (behaviorisme, nativisme, cognitivisme, interactionisme).
Systematisch chronologisch overzicht van de verwerving van de onderscheiden aspecten van de communicatieve ontwikkeling: pragmatiek, fonologie, semantiek, syntaxis, morfologie.
Ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingstheorieën (nativisme, empirisme, convergentietheorie).
Ontwikkeling van infantiele seksualiteit (S. Freud), Begrippen (ontwikkeling, groei, rijping, leren, ...). Methoden van de ontwikkelingspsychologie.
Levensfasen: prenatale periode en geboorte, eerste levensjaar, tussen één en vier, kleuterperiode, lagere schoolkind, adolescentie (jeugd), jonge volwassene, volwassene (middelbare leeftijd), ouder wordende mens.
Sensopsychomotoriek en leerstoornissen
Definitie van sensomotoriek en psychomotoriek.
Neurologische basis van het gedrag.
Ontwikkeling van fijne en grove motoriek, sensoriek, lichaamsschema, lateralisatie, ruimte en tijdsbesef.
Basisvaardigheden voor aanvankelijk lezen en rekenen.
Normale leesontwikkeling en ontluikende geletterdheid.
Begincompetenties
Geen specifieke begincompetenties vereist.
Eindcompetenties
Spraak- en taalontwikkeling
Kerncompetentie 1: de student heeft inzicht in de verschillende visies die onderzoekers achtereenvolgens hadden over de verwerving van spraak, taal en communicatievaardigheden en is bovendien op de hoogte van de meest recente visie van waaruit elke interventie zou moeten starten om evidence based handelen mogelijk te maken.
Kerncompetentie 2: de student heeft inzicht in het normale verloop van de ontwikkeling van spraak, taal en communicatievaardigheden
Onder meer:
-de student heeft inzicht in de mechanismen die een kind aanzetten tot of belemmeren in de spontane communicatieve ontwikkeling in al zijn facetten
-de student ziet de normale ontwikkeling van spraak, taal en communicatie als een diagnostisch referentiekader, om een normale ontwikkeling te kunnen onderscheiden van een afwijkende ontwikkeling
-de student kan dit referentiekader gebruiken als leidraad voor interventie
Kerncompetentie 3: de student is in staat om vanuit zijn verworven inzichten omtrent de communicatieve ontwikkeling de nood aan preventie te zien en beschikt over de nodige informatie om ouders te informeren, te adviseren en te begeleiden op vlak van de spraak- en taalontwikkeling van hun kind.
Ontwikkelingspsychologie
Kerncompetentie 1: de student beschikt over de nodige kennis en inzicht m.b.t. de mentaliteit en problemen van iedere leeftijdsperiode.
Onder meer:
-de student kent de ontwikkelingstheorieën en de kenmerken van de verschillende besproken ontwikkelingsfasen
-de student kan de verworven kennis toepassen op gegeven voorbeelden, zelf voorbeelden geven en inpassen in een gegeven logopedisch handelingsplan
Sensopsychomotoriek en leerstoornissen
Kerncompetentie 1: de student heeft kennis en inzicht in de sensopsychomotorische ontwikkeling en leesontwikkeling.
Onder meer:
-De student kent de senso- en psychomotorische ontwikkeling in zijn verschillende facetten, de neurologische basis van de ontwikkeling, de ontwikkeling van de grove en fijne motoriek, ontwikkeling van het lichaamsschema, de sensoriek, het ruimtebesef, het tijdsbesef. Hij kan deze ontwikkelingslijnen schetsen en uitleggen.
-De student kent de normale leesontwikkeling en de fase van ontluikende geletterdheid met de verschillende factoren die een rol kunnen spelen in het leesleerproces. Hij kan deze ontwikkelingslijnen schetsen en uitleggen.
-De student kent de verschillende leesstrategieën en kan deze onderkennen in zijn eigen leesgedrag
-De student kan de verschillende theoretische aspecten illustreren aan de hand van voorbeelden.
Leermaterialen
::Voor meer informatie, klik hier::
Spraak- en taalontwikkeling
Syllabus, hand-outs van de PowerPointpresentaties tijdens de lessen, eigen nota’s, videobeelden.
Ontwikkelingspsychologie
Handboek (incl. CD-rom): FELDMAN, Ontwikkelingspsychologie. Amsterdam, Pearson, 2009, 537 blz.
Aangevuld met een aantal kopies en nota's genomen tijdens de lessen. Occasionele aanvullingen behoren tot de examenstof.
Sensopsychomotoriek en leerstoornissen
Handboek: VALLAEY, VANDROEMME, Psychomotoriek bij kinderen. Leuven, Acco, 1997. Aangevuld met twee syllabi en notities uit de hoorcolleges.
Studiekosten
Geraamde totaalprijs (syllabi inbegrepen): 90 EUR. Syllabi aangemaakt door de centrale cursusdienst worden gratis aangeboden aan studenten die inschrijven voor modeltraject 1.
Studiebegeleiding
Vragen stellen is mogelijk tijdens en op het einde van de hoorcolleges. Monitoraat na afspraak, waarbij klassikale initiatieven voorrang krijgen. Er is ook steeds mogelijkheid om via Dokeos (forum) vragen door medestudenten en begeleider te laten beantwoorden.
Onderwijsvormen
Spraak- en taalontwikkeling
Doceren, leergesprekken, klassikale oefeningen (vb. analyseren van kindertaalcitaten: semantische relaties, fonologische processen, berekenen van MLU en TTR) en een individuele taak. Videoprojecties met klassikale analyse van de verschillende facetten van communicatie.
Ontwikkelingspsychologie
Doceren en leergesprekken.
Sensopsychomotoriek en leerstoornissen
Hoorcolleges in combinatie met begeleid zelfstandig leren.
Evaluatievorm
Spraak- en taalontwikkeling 35%
Schriftelijk examen (75% van de punten) met meerkeuzevragen mogelijk naast open vragen. Individuele taak in te dienen op de dag van het examen (25% van de punten). Er wordt geen zittijdoverdracht toegestaan. Tweede zittijd is mogelijk, met eveneens 25% van de punten voor permanente evaluatie en 75% op het schriftelijk examen. De student kan er voor kiezen om voor het luik permanente evaluatie de punten uit eerste zittijd te behouden.
Ontwikkelingspsychologie 25%
Schriftelijk examen met open vragen en mogelijk ook meerkeuzevragen. Voor meerkeuzevragen wordt een correctieformule gehanteerd. Dit clusteronderdeel kan het voorwerp zijn van een zittijdoverdracht voor scores vanaf 10/20.
Sensopsychomotoriek en leerstoornissen 40%
Schriftelijk examen met open en/of meerkeuzevragen (waarvan 80% van de punten voor het deel sensopsychomotoriek en 20% voor het deel normale leesontwikkeling). Er wordt geen zittijdoverdracht toegestaan. Tweede zittijd is mogelijk.
OP-leden
spraak- en taalontwikkeling: Mie Cocquyt (Mie.Cocquyt@hogent.be)
ontwikkelingspsychologie: David Van Bunder (David.VanBunder@hogent.be)
sensopsychomotoriek en leerstoornissen: Fleur Gailly (Fleur.Gailly@hogent.be), Sandrine De Coster (Sandrine.DeCoster@hogent.be)
|
|
