Klinische chemie wordt aangeboden in het curriculum nadat de student reeds inzichten heeft verworven in de algemene en anorganische chemie en in de anatomie en fysiologie.

In dit opleidingsonderdeel moet de student inzicht verwerven in de principes van de chemische analyses uitgevoerd op lichaamsvochten zoals serum, plasma en urine. De chemische analyses van lichaamsvochten zijn een onmisbare ondersteuning bij de medische diagnose.
Inhoudelijk vertoont de klinische chemie vele raakvlakken met andere vakken. Voor de voornaamste componenten van de routine-analyse worden de klinische betekenis, analysemethoden en het medisch belang besproken. In de labopraktijk is het aanleren van praktische vaardigheden voor klinisch-chemische bepalingen zeer belangrijk, evenals het nauwkeurig en precies leren werken op kleine hoeveelheden lichaamsvochten. Ook moet de student op een adequate manier kunnen omgaan met apparatuur en de resultaten van bepalingen leren interpreteren.
Attitudes: nauwkeurigheid, accuratesse, kritische ingesteldheid, orde, kostprijs, bewustzijn, zelfstandigheid, veiligheids- en milieubewustzijn, zin voor initiatief, kwaliteitszorg.

Dit opleidingsonderdeel stimuleert binnen het geheel van de opleiding de volgende algemene competenties: vermogen tot kritische reflectie, veilig en milieubewust werken, vermogen tot communiceren van informatie, problemen en oplossingen.

Verticale coherentie: Zoals reeds vermeld bouwt dit opleidingsonderdeel voort op de opleidingsonderdelen Algemene en anorganische chemie en Anatomie en fysiologie.

Horizontale coherentie: Het is de bedoeling dat de student vanuit de biochemie verbanden legt met de klinische chemie en vanuit de klinische chemie de connectie legt met de opleidingsonderdelen medische bacteriologie, immunologie, hematologie, pathologie en organische scheidingstechnieken.

Leerinhoud
De leerinhoud van de cursus is thematisch opgebouwd.

Theorie:
Staalafname en monstervoorbereiding
Routine-onderzoek van urine: screening en bepalingen voor nierfunctie
Elektrolytenbepaling
Zuur-base evenwicht en bloedgassen
Organische componenten: glucose, serumproteïnen
Prenataal biochemisch onderzoek
Enkele noties van kwaliteitsbewaking in klinisch chemische laboratoria worden bijgebracht

Praktische oefeningen:
Alle courante klinisch-chemische bepalingen: zowel anorganische als organische componenten in urine en bloed (serum).
De nadruk wordt gelegd op de manuele handelingen. Het nauwkeurig pipetteren en het juist uitvoeren van fotometrische bepalingen zijn daarbij belangrijke onderdelen.
Kritische ingesteldheid ten opzichte van methodiek, materiaal en resultaat wordt nagestreefd. Kwaliteitszorg: calibratie van micropipetten en gebruik van controlestalen, Levey-Jennings.
Moleculaire diagnostiek: Factor V Leiden mutatie detectie.

Begincompetenties
Voor de opleidingsonderdelen ‘Algemene en anorganische chemie’ en ‘Anatomie en fysiologie’ moet de student een credit behaald hebben, gedelibereerd zijn of een vrijstelling bekomen hebben op basis van EVK of EVC.

Eindcompetenties
Algemene competenties:

Vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen.

Onder meer:
- Kan ideeën mondeling communiceren in groep en in teamverband; kan problemen verwoorden en kan gericht vragen stellen; kan voorstellen en alternatieven formuleren; ziet belang in van persoonlijke communicatie; beschikt over luistervaardigheid

Specifieke competenties:

1. Het verwerven van algemene vakbekwaamheid met inbegrip van GLP, als ondersteuning bij het verder uitbouwen van beroepsspecifieke competenties.

Onder meer:
- Heeft kennis en inzicht in de materie
- Kan de regelgeving accuraat opvolgen; kan veilig, milieubewust en ethisch handelen in een labo (kan veilig omgaan met chemicaliën, specimen, afvalprodukten en apparatuur); kan verbanden leggen tussen integrale KZ, milieu en veiligheid; kan de eisen of voorwaarden gesteld in een ISOnorm vertalen in procedures en logboek; kan SOP's opstellen; kan meewerken aan kwaliteitscontrole en audit
- Kan correct werken in een labo: kan laboproeven opzetten, gebruikt het correct glasmateriaal, kan materiaal reinigen, kan de benodigde grondstoffen berekenen, meten en wegen; kan op juiste wijze specimen verzamelen; kan stalen correct labelen; kan producten correct stockeren en bewaren; heeft zorg voor materiaal; heeft oog voor de goede organisatie in het labo; kan rapporteren; kan afwijkende resultaten herkennen

2. Uitvoeren van klinisch chemisch laboratoriumonderzoek.

Onder meer:
- Gevorderde laboratoriumhandelingen en technieken kunnen uitvoeren
- kwalitatieve en kwantitatieven analyses kunnen uitvoeren

Leermaterialen
::Voor meer informatie, klik hier::
Handboek: Van Eerd, Kreutzer: Klinische chemie voor analysten, deel 1 (Uitgeverij: Bohn, Stafleu, Van Loghum)
Cursus: Theorie en Labo Klinische Chemie, Isabel De Pauw en Mia Waermoes (cursusdienst)
Hand-outs van powerpointpresentaties (Dokeos)
Lesnota's genomen door de student.

Aanbevolen literatuur uit de Bibliotheek Departement Gezondheidszorg Vesalius:

Onder meer:
- Nederlands tijdschrift voor klinische chemie
- Klinische chemie voor analysten, deel 2, Van Eerd, Kreutzer (Uitgeverij: Bohn, Stafleu, Van Loghum)
- Fundamentals of Clinical Chemistry, Tietz. Saunders, ISBN 0721686346
- Kwaliteitszorg en statistiek in het laboratorium, Raadschelders, den Rooijen (Uitgeverij Syntax Media, Arnhem)
Clinical Chemistry, theory, analysis, correlation, 4th edition. Kaplan, Pesce, Kazmierczak. Mosby, 2003.
- Clinical Chemistry, concepts and applications. Anderson, Cockayne. Mc Graw Hill, 2003.
- Clinical Chemistry, 5th edition. Marshall, Bangert. Mosby, 2004.

Studiekosten
Cursus : 6.27 €
Handboek : 48 €

Studiebegeleiding
Mogelijkheid tot vragen stellen tijdens de praktische oefeningen, maar ook tijdens of na de les.

Onderwijsvormen
Hoorcolleges, praktische oefeningen, begeleid zelfstandig leren a.d.h.v. artikels.

Voor de theorielessen wordt er gekozen voor hoorcolleges met interactie tussen de student en de lector. Een aantal geselecteerde artikels worden doorgenomen om actief te kunnen deelnemen aan de interactieve hoorcolleges, waar de artikels behandeld worden.

In de oefeningen worden praktische handelingen en analyses van componenten uitgevoerd, die in de theoretische lessen besproken worden. Studenten werken in groepjes en worden gestimuleerd om met elkaar in onderlinge discussie te treden.

Evaluatievorm
Theorie: mondeling examen (70 ÷ ): 3 open vragen met schriftelijke voorbereiding, 1 open vraag (bestaande uit 4 subvragen) zonder voorbereiding.
Praktische oefeningen: permanente evaluatie (30 ÷) via verslagen van de gemaakte oefeningen en attitude in het labo.

Beoordeling verslagen:
- opbouw verslag
- overzichtelijkheid
- volledigheid
- bekomen eindresultaat
- besluitvorming

Enkel het theoretisch examen kan in 2e zittijd hernomen worden.

OP-leden
Apr. Isabel De Pauw